Sinds begin september werk ik als onderwijsambassadeur bij het Amadeus Lyceum in Vleuten. Dit doe ik een half jaar naast mijn werk bij de gemeente Utrecht waar ik me als beleidsadviseur Onderwijs bezig houd met de aanpak voortijdig schoolverlaten en de aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt.
Samen met het onderwijs en andere gemeenten proberen we te voorkomen dat jongeren uitvallen van school en ervoor te zorgen dat ze een startkwalificatie halen. Tijdens mijn reguliere werk miste ik, zeker in coronatijd, wel eens het contact met de praktijk en de jongeren zelf. Als afgestudeerd pedagoog begon het te kriebelen en toen ik erachter kwam dat het project Onderwijsambassadeurs ook in het voortgezet onderwijs ging starten, wist ik niet hoe snel ik me moest aanmelden.
Als onderwijsambassadeur ben ik op het Amadeus Lyceum niet gekoppeld aan een docent, maar aan de decaan van het vmbo. Dat past goed bij het werk dat ik nu doe en mijn interesse in de doorlopende (school)loopbanen van jongeren. En door mijn korte lijntjes binnen de gemeente en met het mbo kan ik snel de verbinding leggen. Tijdens mijn eerste weken en kennismakingen merkte ik meteen hoe waardevol het is om hier rond te lopen en de verhalen te horen van docenten en medewerkers over hun leerlingen en ontwikkelingen in de school. Ik krijg zo veel meer beeld bij de cijfers en ontwikkelingen die ik als beleidsadviseur op stedelijk en regionaal niveau zie. Dus naast dat ik het onderwijs probeer te ontlasten levert het mij in mijn werk ook meteen wat op: een mooie win-winsituatie!
Mijn eerste periode als onderwijsambassadeur stond in het teken van oriëntatie op het mbo vanuit het vak LOB: loopbaanoriëntatie en begeleiding. Het Amadeus Lyceum is sinds dit schooljaar gestart met zogenaamde Amadeusblokken. Dit zijn lesuren die leerlingen zelf mogen invullen met alles wat het Amadeus (extra) aanbiedt en wat hun interesse heeft. Samen met de decaan bereidde ik twee van deze Amadeusblokken voor gericht op vierdejaars vmbo-leerlingen. Leerlingen die dus in hun examenjaar zitten en zich gaan oriënteren op hun stap na de middelbare school.
Wat opvalt is dat steeds meer vmbo-leerlingen naar de havo willen in plaats van naar het mbo. Een ontwikkeling die we ook op stedelijk niveau opmerken en niet geheel los te zien is van de toenemende ‘prestatiemaatschappij’ en de beperkte oriëntatiemogelijkheden tijdens de coronaperiode. Maar ook een logisch gevolg gezien het feit dat het Ministerie de route van vmbo naar havo gemakkelijker heeft gemaakt met het afschaffen van de toelatingseisen. Des te belangrijker dus om het mbo ook onder de aandacht te brengen en daar kon ik vanuit mijn werk bij de gemeente rondom mbo en LOB mooi mijn steentje aan bijdragen.
Het eerste Amadeusblok was een eerste kennismaking met het mbo: waar moet je op letten als je je gaat oriënteren? Waar vind je informatie over open dagen? Welke mbo’s zijn er allemaal in de omgeving? Omdat het natuurlijk altijd veel leuker is dit te horen van andere jongeren, nodigden we negen studenten van verschillende mbo’s uit. Niet zozeer om hun eigen school of studie te promoten, maar om de leerlingen te vertellen over hun eigen ervaringen: waarom hadden zij voor het mbo gekozen in plaats van voor de havo? Hoe verschillend is les krijgen op het mbo in vergelijking met het vmbo? Welke tips kan je geven?
Na de introductie van de decaan had ik tijdens het eerste Amadeusblok de taak alle ruim 30 leerlingen van drie klassen mee te nemen in het programma van die dag en de studenten om beurten aan het woord te laten en vragen te stellen. Het moment dat me het meest is bijgebleven was toen één van de oud-leerlingen van Amadeus vertelde over zijn eigen ervaring. Hij gaf aan dat hij tijdens zijn middelbare schooltijd geen zin had in leren en moeite had met theorie en het uit boeken leren. Dat hij had getwijfeld over de havo maar uiteindelijk besloot naar het mbo te gaan. En daar was hij zo blij mee! Hij kon nu eindelijk in de praktijk laten zien wat hij kon en had totaal geen moeite meer met leren en zijn best doen op school. Hij was gemotiveerd en zat enorm op z’n plek. Het leuke was dat vooraan drie jongens aandachtig naar hem zaten te luisteren. Jongens die daarvoor nog met hun jas aan, ongeïnteresseerd en grappen makend in de les zaten. Jongens die volgen mij ook wat minder interesse hadden in boeken. En misschien viel er ergens bij hen wel een kwartje.
Het volgende Amadeusblok was een week later. Dit keer geen studenten van buitenaf en een iets kleinere samenstelling. Ik mocht lesgeven aan 12 leerlingen, wederom van het vierde jaar VMBO-TL. Dit Amadeusblok gingen we wat meer de verdieping in rondom het kiezen voor het mbo. Aan de hand van een quiz testte ik wat ze al wisten over het mbo: welke niveaus zijn er, wat is het verschil tussen BOL en BBL en hoe lang duurt een opleiding ongeveer. Her en der werd er door sommige jongens wat stoer gedaan en moest ik soms om aandacht vragen, maar eigenlijk ging het best prima! Toen ik een lijstje liet zien met de mbo-beroepen met de hoogste startsalarissen brak er wat rumoer los. ‘Wajooo, zoveel?!’ werd er geroepen. Eigenlijk precies de reacties waar ik op hoopte. En toen ik later met één van de jongens apart sprak, was mijn ervaring compleet. Daarvoor was hij vooral bezig met zijn voorkomen en de jongens achter hem, maar nu vertelde deze stoere jongen mij trots dat hij graag verpleegkunde wilde studeren. Hij had het al helemaal uitgezocht en met zijn ouders besproken. Ik vond het zo mooi om te zien hoe deze ‘‘puber’’ die eerder nogal ongeïnteresseerd probeerde over te komen, nu zo enthousiast zijn toekomstplannen - zijn dromen - met mij deelde. Een moment dat ik niet snel vergeet.
Renée van der Meulen
Beleidsadviseur Gemeente Utrecht - Projectleider Onderwijs
Onderwijsambassadeur - Amadeus Lyceum in Vleuten
